Hoe komt het toch dat mensen vaak denken dat mensen met ASS minder gevoelens en emoties hebben?
Dit is nu typisch zo’n denkfout waarmee mensen met autisme vaak te maken krijgen. “Ach, die heeft niets in de gaten, die zit in haar eigen bubbel”. Of: “Laten we het hem nog maar niet vertellen, dat maakt hem toch alleen maar onrustig of angstig”. Of: “Van hem moet je niets verwachten, die voelt dat niet aan”.
Van een afstandje bekeken nog niet eens zulke onlogische gedachtes. Mensen die niet goed weten wat autisme inhoudt en geen band hebben met iemand met autisme weten vaak niet beter.
Het kan inderdaad wel zo lijken dat iemand met autisme dingen niet in de gaten heeft, dat hij of zij geen gevoelens heeft of dat er signalen niet opgepikt worden, totdat het emmertje overloopt. Maar daar zijn de meeste mensen dan weer net niet bij.
Hoe zit dat dan met autisme en gevoelens?
Ieder mens heeft gevoelens en emoties. Elk mens heeft karaktereigenschappen, is op een bepaalde manier opgevoed, heeft genen meegekregen, moet het doen met ervaringen in het leven en zo moet ieder mens het stellen met wie of wat hij of zij is, en geworden is. Zo ook met hoe er wordt omgegaan met gevoelens en emoties. Kan, durft, wil iemand dat naar buiten laten zien?
Mensen met autisme hebben ook nog eens te maken met de net even anders werkende hersenen, de stofjesuitwisseling en de informatieverwerking. Het is van mensen met autisme bekend dat zij het vaak moeilijk vinden om gevoelens/emoties te herkennen en onder woorden te brengen. Dat is een totaal ander gegeven dan dat iemand geen gevoelens en emoties heeft. Sterker nog: ik merk vaak dat mensen met autisme juist veel gevoelens hebben. Ze zijn vaak hoog sensitief en pikken juist erg veel op van hun omgeving. Maar nogmaals: het herkennen, duiden en uiten van deze gevoelens is heel vaak lastig. Of niet lastig, maar anders en daardoor niet herkend door mensen zonder autisme. Het is hier een kwestie van omdenken.
Het mooie van mijn vak is wel dat het uiten met woorden vaak lastig/moeilijk is, maar dat het verbeelden van gevoelens en emoties in de meeste gevallen wel goed lukt. Deze beelden van bijvoorbeeld basisemoties als angst, boosheid, blijheid, verdriet worden wel herkend en zo kan iemand dus oefenen en reflecteren met deze beelden. Dus niet vragen of hij of zij nog verdrietig is geweest, maar vragen of hij of zij dat beeld heeft herkend. Het geeft vaak zoveel rust als er een manier is gevonden om gevoelens en emoties wel te kunnen uiten. Hiervoor is het nodig dat er een goed contact wordt gemaakt met het eigen lichaam. Waar in het lichaam voelde je dat? Gevoelens zijn zaken van het lichaam terwijl veel mensen met autisme er hoofdzakelijk over nadenken. Dat is een hele omslag maar levert veel op.
Mensen met autisme zijn er in de meeste gevallen bij gebaat als er geen zaken worden verzwegen, als er open wordt gecommuniceerd en als er duidelijk uitgelegd wordt wat er bijvoorbeeld in een gezin aan de hand is. Ga je zaken verzwijgen dan kan dit ervoor zorgen dat er onrust en onbegrip ontstaat. Wel dingen aanvoelen maar niet weten wat er aan de hand is. Dus duidelijkheid en ook duidelijke kaders aangeven. Bijvoorbeeld: “Mamma ligt nu even op bed omdat zij ziek is. De dokter geeft haar medicijnen en dan hopen we dat ze beter wordt. Jij kunt daar niet zo veel aan veranderen. Je hoeft er ook niets over te zeggen tegen mamma, dat mag natuurlijk wel. Ze vindt het fijn als je haar een kus of een knuffel geeft als ze om drie uur weer beneden komt. Daar wordt ze blij van.” Zo geef je het kind duidelijkheid en ook wat zij wel en niet kan doen.
Gevoelens en emoties horen dus net zo goed bij mensen met autisme, je moet er alleen wel oog voor hebben en hun taal en beelden kunnen begrijpen.
Wil je jouw kind met autisme graag stimuleren om via beelden te communiceren, kijk dan eens naar het boek Tekencontact. Hierin 32 praktische tekenopdrachten. www.tekencompas.nl/boek
Ilona Stremmelaar, 22-3-2023
Comments